ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ-URBAN NIGHTMARES

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ, σε μια συγκλονιστική παράσταση, ζωντανεύει τον εφιάλτη της σύγχρονης ανδροκρατούμενης κοινωνίας. Με αυτήν τη δουλειά, θέλει σαφώς να αποκοπεί τελείως από την εικόνα που ο συντηρητικός αστός, που ταυτίστηκε μαζί του από την την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων, δημιούργησε για αυτόν, αγνοώντας εντελώς την προ ολυμπιακών αγώνων καλλιτεχνική του οντότητα. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου με την ομάδα Εδάφους, που ο ίδιος μαζί με την πρώην συνεργάτιδά του Αγγελική Στελλάτου, δημιούργησε, έχει δώσει στο παρελθόν παραστάσεις αινιγματικές, με σημειολογικά στοιχεία όχι εύκολα και αβασάνιστα αναγνωρίσιμα, με μέτρο αισθητικής που σαφώς δεν απευθύνεται στον μέσο όρο θεατών, με αναφορές πάντα στους σύγχρονους εφιάλτες του ατόμου, το οποίο έχει πλήρη συνειδητότητα τoυ περιβάλλοντος στο οποίο κινείται και της αγωνίας που καθημερινά βιώνει. Σκηνή από την ΜΗΔΕΙΑ-παλαιότερη δουλειά του Δ. Παπαϊωάννου-με την Α. Στελλάτου Και η παρούσα δουλειά του, το 2, κινείται στο ίδιο κλίμα. Εφιαλτική, λυτρωτική, σπαρακτική! Εφιαλτική στην αποτύπωση, με υπέροχης σύλληψης οπτικοποίηση, της κοινωνίας των yuppies, στα σύγχρονα γραφεία-κλουβιά και στις αποστειρωμένες τουαλέτες, όπου οι σύγχρονοι αγοραστές και πωλητές χρήματος, συνειδήσεων και πληροφορίας, ομαδικά αυνανίζονται. Εφιαλτική, όταν μετά από την εποχή της αθωότητας, που σηματοδότησε η Χολυγουντιανή ταινία LOVE STORY, το τραγούδι της οποίας ακούγεται στην παράσταση, καθώς παρακολουθούμε τη φιγούρα μιας ερωτικής περσόνας λουσμένης σε ροζ φωτισμό να λικνίζεται ηδονικά, ακολουθεί ο εφιάλτης του AIDS, που εδώ αποτυπώνεται με συγκλονιστικό τρόπο. Σε ένα επικλινές δάπεδο, που όσο πάει και ανεβάζει την κλίση του, ο ερωτικός σύντροφος είναι στη σκιά, ενώ γύρο του σέρνονται πεσμένα στο δάπεδο κορμιά με κινήσεις πόνου, ενώ οι φωτισμοί παίζουν από το σκούρο γκρι στο κίρτινο και στο πράσινο της αρρώστιας. Όταν η κλίση του δαπέδου φτάνει στο αποκορύφωμα, τα κορμιά, άψυχα πλέον, κυλούν ανήμπορα στην κατηφόρα. κείνται εκεί σαν άδεια σακιά, σακατεμένα, στερημένα των χυμών της ζωής. Σπαρακτική είναι η σκηνή, όπου εναγώνια και απελπισμένα δύο ανθρώπινα όντα, προσπαθούν να διασταυρώσουν τους δρόμους τους. Τρέχουν σε αντίθετες κατευθύνσεις, συναντιούνται φευγαλέα, η πορεία του καθενός τούς τραβάει μακριά τον ένα από τον άλλον, αγωνίζονται σαν τρελοί να ανταμωθούν, ο ένας τείνει το χέρι, ο άλλος τείνει την φλόγα (αναπτήρα), πρόσκαιρα ανταμώνουν, πρόσκαιρα αγγίζονται, και ξανά χωρίζουν, και ξανά απελπισμένα τρέχουν σε αντίθετες κατευθύνσεις. Αυτή ήταν και η στιγμή που έκλαψα, σιωπηλά, αλλά τα δάκρυα ήταν λυτρωτικά! Κάνει αναφορά στον σύγχρονο εφιάλτη του υπερ-ήρωα με μια φιγούρα από computer-game, και με τον ανάπηρο και νεκρό πλέον superman. Έχει αναφορές στο εφιαλτικό Brazil, καθώς και στο Truman Show, αντιδιαστέλλοντας τους ζοφερούς εσωτερικούς αστικούς χώρους με τους ανοιχτούς ορίζοντες και τον γαλανό ουρανό, που ο άνθρωπος πάντα ονειρεύεται να αγγίξει, χωρίς ποτέ να μπορεί. Η μουσική του Κωνσταντίνου Βήτα λειτουργεί ενίοτε υπνωτιστικά, ενίοτε ερωτικά, ενίοτε λυτρωτικά και σε πολλές περιπτώσεις για να ξυπνήσει τον εφιάλτη της σύγχρονης υπο-ζωής στην οποίαν είμαστε βυθισμένοι και μακαρίως ονειρεύομενοι. Η σημειολογία του είναι τόσο πολυσύνθετη, που είναι δύσκολο να γίνει αναφορά στο σύνολό της. Οι βαλίτσες σε πρώτο επίπεδο πάντα, η τάση για φυγή, για ταξίδι στο άγνωστο, στο όνειρο, ίσως και στον προσωπικό μας εφιάλτη! Οι συμβολισμοί του, επίσης διεγείρουν τον εγκέφαλο, που είναι υποψιασμένος. Ένας τέτοιος συμβολισμός είναι και η κούκλα Barbie, το κατασκευασμένο σύμβολο από την φαλοκρατική αντίληψη περί θηλυκού. Σε ορισμένα στιγμιότυπα της παράστασης, ο Παπαϊωάννου γίνεται πολύ καυστικός, και μια τέτοια περίπτωση είναι το σύρσιμο στη σκηνή της τερατώδους κούκλας. Οι φεμινίστριες βιάστηκαν να ξεκινήσουν τις διαμαρτυρίες και τις άστοχες κριτικές. Συγγνώμη, κυρίες μου, αλλά η τέχνη δεν είναι διαλεκτικός υλισμός! Επίσης ο καλλιτέχνης ξέρει καλύτερα από εσάς! Ο Άρης Σερβετάλης, τον οποίον πριν από κάποια χρόνια είχα θαυμάσει στην σκηνοθετική δουλειά του Kακλέα, Comics είναι μια αποκάλυψη! Αναμενόμενη αποκάλυψη για όσους τον είχαν δει σε εκείνη την παράσταση και γνώριζαν τις δυνατότητές του! Η δουλειά του Δ. Παπαϊωάννου είναι εφάμιλλη με πολλές αντίστοιχες, που δίνονται από καταξιωμένους δημιουργούς στο εξωτερικό, για να μη πω πολύ καλύτερη! Στην Ελλάδα, αυτήν τη στιγμή τουλάχιστον, δεν υπάρχει ούτε ένας καλλιτέχνης που να μπορεί να συλλάβει και να πραγματοποιήσει ένα τέτοιο πανέμορφο, σημειολογικά πολυσήμαντο και αισθητικά άρτιο έργο. Όσοι νεοσυντηρητικοί κριτικοί και άλλοι βιάστηκαν να το θάψουν, λυπάμαι, αλλά δεν έχουν ιδέα από Τέχνη! Επίσης δεν έχουν ιδέα του τι ακριβώς πήγαιναν να δούν! Ίσως περίμεναν μια αναβίωση σε μικρογραφία της τελετής έναρξης. Πιασάρικα πράγματα δηλαδή! Όμορφα και εύπεπτα! Όχι η τέχνη δεν είναι εύπεπτη! Ποτέ δεν ήταν και ποτέ δεν θα είναι! Και όχι η τέχνη δεν μιμείται τη ζωή! Σύμφωνα με την Πλατωνική Πολιτεία, το έργο Τέχνης αποκτά την αξία του, όταν αναιρεθεί πλήρως η χρησιμότητά του! Μα τι να λέμε τώρα και τι να περιμένει κανείς από τους Έλληνες κριτικούς Τέχνης; Εδώ, ολόκληρος Σεφέρης έπρεπε να τιμηθεί πρώτα εις την Αλλοδαπήν και μάλιστα με την ύψιστη τιμή - Νόμπελ - για να τύχει εκ των υστέρων και της αναγνώρισης της ελληνικής Ακαδημίας, η οποία επί χρόνια στρουθοκαμήλιζε σε σχέση με το μέγεθος της Τέχνης του. Η παράσταση 2 είναι μια εμπειρία! Επαναφέρει τον καλλιτέχνη Παπαϊωάννου στις μοναδικές του φόρμες αναζήτησης! Τον επανακατατάσσει στην πρωτοπορία! Διότι ο Δημήτρης Παπαϊωάννου υπήρχε πολύ πριν και θα υπάρχει πολύ μετά από τον δημιουργό της τελετής έναρξης των ολυμπιακών αγώνων! Και το κυριότερο κλικ της παράστασης είναι ακριβώς αυτό! © Lucy 17/12/2006