Μαύροι, κατάμαυροι Coen bros

No Country For OLD MEN

Ο τίτλος της ταινίας των αδελφών Coen καίριος!
Η ελληνική του απόδοση, όχι ακριβής. Για την ακρίβεια παραπλανητική!
Παραπέμπει σε μεγάλα και ένδοξα western. με την μόνη διαφορά, ότι η ταινία κάθε άλλο παρά, αυτό που ονομάζουμε, κλασικό western είναι.
Διαδραματίζεται στο Texas, στον ιδιότυπο αυτόν γεωγραφικό τομέα των ΗΠΑ, όπου ακόμα ισχύει η θανατική ποινή και όπου ακόμα νωπό και ζεματιστό είναι το χώμα από το αίμα των κάθε λογής "νόμιμων" και παράνομων ( outlaws), που στοιχειώνουν τον τόπο.
Αν θεωρήσουμε, ότι οι γέροντες είναι μελλοθάνατοι, η ελληνική απόδοση έχει ένα έρμα. Αλλά παρ' όλα αυτά, η βαρύτητα του τίτλου και ολόκληρης της ταινίας πέφτει στις λέξεις "old men".
Και περί αυτού ακριβώς πρόκειται: Δεν υπάρχει χώρος, τόπος, πατρίδα/χώρα για τους γέροντες, αυτούς που με την σοφία της ηλικίας και την πείρα, οσμίζονται, ότι κάτι έρχεται, κάτι ακατανόητο, κάτι απειλητικό, κάτι άγνωστο και επικίνδυνο, κάτι το οποίο δεν μπορούν να σταματήσουν.

( Αυτά στην δεκαετία του '80.
Το 2008 είναι ήδη διαμορφωμένος ο εφιάλτης! )

Παραίτηση ή εξοστρακισμός από το ιδιόμορφο αυτό νέο καθεστώς, αυτήν τη νέα τάξη πραγμάτων, το βίαιο φάντασμα της οποίας τριγυρνά πάνω από τα κεφάλια τους, ζοφερό, αμίλητο, αιμοσταγές και αλάνθαστο σαν καλοκουρδισμένη φονική μηχανή;
The Old Men of the South, αποτραβηγμένοι στη σκιά, με παλιές πληγές, που έχουν κλείσει τόσο, ώστε να μένουν πάντα ανοιχτές, μετρούν τους θανάτους, τους πυροβολισμούς, τα θύματα και τους θύτες, αντιμετωπίζοντας μια νέα μορφή βίας, την βία του χρήματος.
Του βρώμικου χρήματος!
Είχα να δω τόσο συγκλονιστική αποτύπωση της σημειολογίας του χρήματος, από την ταινία του Robert Bresson The Pickpocket, (μερικά χρόνια πριν, σε ειδικό αφιέρωμα για τον καταπληκτικόν αυτό σκηνοθέτη), όπου το (βρώμικο κι εύκολο) χρήμα αλλάζει χέρια με ταχύτητα αστραπής, ενώ ο φακός μονίμως εστιάζει στα χέρια.
Εδώ, οι Joel and Ethan Coen φωτογραφίζουν την γνήσια όψη του χρήματος. Το ακριβό χαρτονόμισμα είναι πάντα βουτηγμένο στο αίμα. Όσες φορές προτείνεται για συναλλαγή, το χρώμα του είναι κόκκινο και η υφή του είναι ξεφτισμένη σαν ένα κουρελόχαρτο!
Κι όμως!
Αυτό το κουρελόχαρτο, εμμέσως, είναι φονικό όχημα για όσους το φέρουν επάνω τους. Γιαυτό πάντα προτείνεται σε αμέτοχους, αλλά καθόλου αθώους, τσαλακωμένο και ματωμένο, και αυτοί, μετέχοντας πλέον, συναλλάσσονται για να το αποκτήσουν, χωρίς να ενδιαφερθούν για τα αποτυπώματα της σφαγής που προηγήθηκε. Το χρήμα συνεχίζει το ταξίδι του, κρίνοντας και επιλέγοντας, ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει. Ακόμα και ο πιτσιρικάς, που αρχικά χαρίζει το πουκάμισό του στο φάντασμα της βίας, στο τέλος της ταινίας, ανιδιοτελώς και χωρίς να ζητήσει αντάλλαγμα, όταν το παίρνει στα χέρια, λεκιασμένο από το αίμα, αρχίζει να συναλλάσσεται!
Η ταινία είναι μια κατάβαση στον Άδη. Χωρίς οδό διαφυγής. Ο μόνος επιζών, είναι η παράλογη και τυφλή βία, η οποία απομακρύνεται κάτω από το συναινετικό βλέμμα των δεκατετράχρονων, οι οποίοι της έχουν ήδη παράσχει κάλυψη, με αντάλλαγμα ένα ματωμένο χαρτονόμισμα.
Το ταξίδι, που επέλεξαν να μάς ταξιδέψουν τα αδέλφια Coen, μάς αφήνει μια πικρή και στυφή γεύση στο στόμα από χώμα, αίμα και θάνατο.
Οι σκεπτόμενοι άνθρωποι, κατά μια τραγική συγκυρία, το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους το περνούν κολυμπώντας σε αφρισμένα ποτάμια απαισιοδοξίας!
Τα δυο αδέλφια δεν αποτελούν εξαίρεση.
Για τους Coen, το ιλιγγιώδες ράλι της βίας και του παραλογισμού της σύγχρονης Αμερικής, που άρχισε με το Blood Simple και συνεχίστηκε με το Fargo, φαίνεται να έχει φτάσει στο αποκορύφωμά του εδώ.

Η ταινία είναι αυτό που χαρακτηρίζουμε ατόφιο, γνήσιο σινεμά!
Την παρακολουθείς με κομμένη την ανάσα. Ειδικά το 1ο μέρος, με την συγκλονιστική σκηνοθεσία, τις σκονισμένες εκτάσεις της ερήμου, τα κουφάρια ανθρώπων και ζώων, τα στοιχειωμένα, εγκαταλελειμμένα αμάξια στην μέση του κρανίου τόπου, το αέναο παιχνίδι του ποντικιού με τη γάτα, τους ελάχιστους διαλόγους και τις συγχρονισμένες, χορογραφημένες και απελπισμένες κινήσεις, που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στον θάνατο, με συνεπήραν!
Το 2ο μέρος με έστησε στον τοίχο, καθώς ένιωσα την μυρωδιά από τα ματωμένα χρήματα στα ρουθούνια μου κι έψαχνα μια μικρή χαραμάδα για να βγω από το λαγούμι!
Μάταια!
Οι Coen, ( ή μήπως εμείς οι ίδιοι;), έχουν κλείσει όλους τους δρόμους διαφυγής.

Λ. Κ. 2008