"I can offer no excuse for 'Antichrist' ... other than my absolute belief in the film — the most important film of my entire career!"
Lars von Trier
Αφιερωμένη στον Tarkovsky, η νέα ταινία του Lars von Trier, με Ταρκοφσκικά πλάνα, με αργή, υπνωτιστική, υποβλητική σκηνοθεσία, με ένα stalker, τη γυναίκα, το θηλυκό, τη δαιμόνια πλευρά της ζωής και της φύσης.
Είναι πραγματική stalker η γυναίκα κατά τον von Trier; Είναι αυτή που θηρεύει, είναι ο αληθινός κυνηγός στο ανηλεές παιχνίδι της φύσης και των φύλων;
Είναι όντως αυτή, που παγιδεύει το θύμα της, βαδίζοντας δειλά και προσεκτικά, γεμάτη δήθεν ανασφάλειες και φοβίες, αλλά καμουφλαρισμένη κάτω από χιλιάδες διαφορετικά πρόσωπα;
Είναι αυτή, που πνίγει στην άβυσσο του κόλπου της τις επιθυμίες και τη λαγνεία των ανδρών;
Και είναι αυτή, που συγχρόνως γεννά και σκοτώνει;
Ναι, κατά τον von Trier η γυναίκα είναι ένας ανιχνευτής και θηρευτής, που ενώ φοβάται την Εδέμ, τη φύση, το αρχέγονο, μόλις βρεθεί εκεί, ανακτά όλα τα καταπιεσμένα της ένστικτα και μετατρέπεται σε φονική παγίδα.
Καθόλου κολακευτικό σχόλιο ή διαπίστωση για τη γυναίκα.
Κι όμως!
Η γυναίκα χρησιμοποιεί τον σεξουαλικό έρωτα ως υπέρτατο εργαλείο στην σχέση της με τον άνδρα.
Η μητρότητα είναι, λοιπόν ένα πρόσχημα;
Τι ρόλο παίζει στο ξεδίπλωμα της γυναίκας-φύσης-δαίμονα;
Στρεβλά αρχέτυπα δημιουργούν στρεβλώσεις στους απογόνους.
Η "αυτή", ( Charlotte Gainsbourg ), βάζει μόνιμα τα παπούτσια του παιδιού της ανάποδα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν δυσμορφίες στα πόδια του. Είναι αυτή πράγματι η αιτία για τον θάνατο του παιδιού; Σαφής ο υπαινιγμός του σκηνοθέτη.
Η "αυτή", τη στιγμή που το παιδί ήταν μόνο, είχε βυθίσει στην άβυσσό της το πέος του "αυτού" ( Willem Dafoe ), και απολάμβανε την ηδονή.
Ένα καυστικό σχόλιο του σκηνοθέτη για την ανικανότητα πλήθους γυναικών, για τις οποίες η μητρότητα είναι ένα από τα καθήκοντα, που επιβάλλουν οι κοινωνικές συμβάσεις.
Η "αυτή", όταν νιώθει ότι αυτός ίσως φύγει, γίνεται βαρίδι στα πόδια του.
Αυτοβιογραφικός; Καταδυόμενος στα δικά του απύθμενα, χαώδη βάθη; Μα, βέβαια! Όλοι οι μεγάλοι σκηνοθέτες είναι αυτοβιογραφικοί! Αλίμονο, αν δεν ήταν.
Όλοι έχουμε βιώσει το βαρίδι του άλλου να μάς κρατά καθηλωμένους και ματωμένους.
Η "αυτή" ευνουχίζει και ευνουχίζεται. Όχι από τύψεις για την απώλεια του παιδιού.
Αλλά από εκδικητική μανία. Η μανία αυτή, να ματώσουμε τον άλλον και να ματωθούμε, είναι ο Αντίχριστος, μέσα μας, λέει ο Trier, Και ο φόβος. Οι φόβοι και οι φοβίες μας, το φίδι που μάς κατατρώει. Ο φόβος "αυτής" γίνεται ο καταλύτης. Ο φόβος μη μείνει μόνη.
Μια άλλη Μήδεια, λοιπόν, μόνο που το παιδί έχει ήδη θυσιαστεί.
Η φύση γίνεται σύμμαχος για να παγιδεύσει.
Η γυναίκα, που φοβάται μην εγκαταλειφθεί από αυτόν που τής προσφέρει την ηδονή, το πρωταρχικό ένστικτο, γίνεται ανελέητη, λέει ο Trier. Σαν τη Φύση, που είναι χαώδης και επίσης ανελέητη.
Η φύση ξυπνά πρωτόγονα ένστικτα και άγριο σεξουαλισμό. Απόλυτα αληθινό!
Ο Trier, μάς καλεί να ξεχάσουμε τα ωραία, χριστιανικά, ηθικοπλαστικά και οικολογικά παραμύθια και να βιώσουμε τη Φύση, αλλά και τη γυναικεία φύση, στις πραγματικές της διαστάσεις.
Μια παγανιστική αποθέωση του χάους και της πλήρους αταξίας. Σαν αυτήν που ελλοχεύει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και στο μυαλό.
Συμφωνούμε, δεν συμφωνούμε, λίγη σημασία έχει.
Η ταινία ακουμπά σε θεμελιώδεις αρχές.
Αυτό κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει.
Κάτια Α. 2009
Στα ηχεία μας το έργο "Lascia ch'io pianga" του G. F. Händel
(από το soundtrack της ταινίας)
Lars Von Trier: Director’s Confession
Two years ago, I suffered from depression. It was a new experience for me. Everything, no matter what, seemed unimportant, trivial. I couldn’t work.
Six months later, just as an exercise, I wrote a script. It was a kind of therapy, but also a search, a test to see if I would ever make another film.
The script was finished and filmed without much enthusiasm, made as it was using about half of my physical and intellectual capacity.
The work on the script did not follow my usual modus operandi. Scenes were added for no reason. Images were composed free of logic or dramatic thinking. They often came from dreams I was having at the time, or dreams I’d had earlier in my life.
Once again, the subject was “Nature,” but in a different and more direct way than before. In a more personal way.
The film does not contain any specific moral code and only has what some might call ‘the bare necessities’ in the way of a plot.
I read Strindberg when I was young. I read with enthusiasm the things he wrote before he went to Paris to become an alchemist and during his stay there ... the period later called his “inferno crisis” - was “Antichrist” my Inferno Crisis? My affinity with Strindberg?
In any case, I can offer no excuse for “Antichrist”. Other than my absolute belief in the film - the most important film of my entire career!
