Monday, October 12, 2009

Antichrist-Μια παγανιστική αποθέωση του χάους

Antichrist (2009)

Written and directed
by
Lars von Trier
Dedicated to
Andrei Tarkovsky
"I can offer no excuse for 'Antichrist' ... other than my absolute belief in the film — the most important film of my entire career!"
Lars von Trier



Αφιερωμένη στον Tarkovsky, η νέα ταινία του Lars von Trier, με Ταρκοφσκικά πλάνα, με αργή, υπνωτιστική, υποβλητική σκηνοθεσία, με ένα stalker, τη γυναίκα, το θηλυκό, τη δαιμόνια πλευρά της ζωής και της φύσης.
Είναι πραγματική stalker η γυναίκα κατά τον von Trier; Είναι αυτή που θηρεύει, είναι ο αληθινός κυνηγός στο ανηλεές παιχνίδι της φύσης και των φύλων;
Είναι όντως αυτή, που παγιδεύει το θύμα της, βαδίζοντας δειλά και προσεκτικά, γεμάτη δήθεν ανασφάλειες και φοβίες, αλλά καμουφλαρισμένη κάτω από χιλιάδες διαφορετικά πρόσωπα;
Είναι αυτή, που πνίγει στην άβυσσο του κόλπου της τις επιθυμίες και τη λαγνεία των ανδρών;
Και είναι αυτή, που συγχρόνως γεννά και σκοτώνει;
Ναι, κατά τον von Trier η γυναίκα είναι ένας ανιχνευτής και θηρευτής, που ενώ φοβάται την Εδέμ, τη φύση, το αρχέγονο, μόλις βρεθεί εκεί, ανακτά όλα τα καταπιεσμένα της ένστικτα και μετατρέπεται σε φονική παγίδα.
Καθόλου κολακευτικό σχόλιο ή διαπίστωση για τη γυναίκα.
Κι όμως!
Η γυναίκα χρησιμοποιεί τον σεξουαλικό έρωτα ως υπέρτατο εργαλείο στην σχέση της με τον άνδρα.
Η μητρότητα είναι, λοιπόν ένα πρόσχημα;
Τι ρόλο παίζει στο ξεδίπλωμα της γυναίκας-φύσης-δαίμονα;
Στρεβλά αρχέτυπα δημιουργούν στρεβλώσεις στους απογόνους.
Η "αυτή", ( Charlotte Gainsbourg ), βάζει μόνιμα τα παπούτσια του παιδιού της ανάποδα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν δυσμορφίες στα πόδια του. 
Είναι αυτή πράγματι η αιτία για τον θάνατο του παιδιού;
Σαφής ο υπαινιγμός του σκηνοθέτη.

Η "αυτή", τη στιγμή που το παιδί ήταν μόνο, είχε βυθίσει στην άβυσσό της το πέος του "αυτού" ( Willem Dafoe ), και απολάμβανε την ηδονή.
Ένα καυστικό σχόλιο του σκηνοθέτη για την ανικανότητα πλήθους γυναικών, για τις οποίες η μητρότητα είναι ένα από τα καθήκοντα, που επιβάλλουν οι κοινωνικές συμβάσεις.
Η "αυτή", όταν νιώθει ότι αυτός ίσως φύγει, γίνεται βαρίδι στα πόδια του.
Αυτοβιογραφικός; Καταδυόμενος στα δικά του απύθμενα, χαώδη  βάθη;
Μα, βέβαια!
Όλοι οι μεγάλοι σκηνοθέτες είναι αυτοβιογραφικοί! 
Αλίμονο, αν δεν ήταν.
Όλοι έχουμε βιώσει το βαρίδι του άλλου να μάς κρατά καθηλωμένους και ματωμένους.
Η "αυτή" ευνουχίζει και ευνουχίζεται. 
Όχι από τύψεις για την απώλεια του παιδιού.
Αλλά από εκδικητική μανία. 
Η μανία αυτή, να ματώσουμε τον άλλον και να ματωθούμε, είναι ο Αντίχριστος, μέσα μας, λέει ο Trier, Και ο φόβος.
Οι φόβοι και οι φοβίες μας, το φίδι που μάς κατατρώει.
Ο φόβος "αυτής" γίνεται ο καταλύτης.
Ο φόβος μη μείνει μόνη.
Μια άλλη Μήδεια, λοιπόν, μόνο που το παιδί έχει ήδη θυσιαστεί.


Η φύση γίνεται σύμμαχος για να παγιδεύσει.
Η γυναίκα, που φοβάται μην εγκαταλειφθεί από αυτόν που τής προσφέρει την ηδονή, το πρωταρχικό ένστικτο, γίνεται ανελέητη, λέει ο Trier. Σαν τη Φύση, που είναι χαώδης και επίσης ανελέητη.


Η φύση ξυπνά πρωτόγονα ένστικτα και άγριο σεξουαλισμό. 
Απόλυτα αληθινό!

Ο Trier, μάς καλεί να ξεχάσουμε τα ωραία, χριστιανικά, ηθικοπλαστικά και οικολογικά παραμύθια και να βιώσουμε τη Φύση, αλλά και τη γυναικεία φύση, στις πραγματικές της διαστάσεις.
Μια παγανιστική αποθέωση του χάους και της πλήρους αταξίας.
Σαν αυτήν που ελλοχεύει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και στο μυαλό.

Συμφωνούμε, δεν συμφωνούμε, λίγη σημασία έχει.
Η ταινία ακουμπά σε θεμελιώδεις αρχές.
Αυτό κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει.


Κάτια Α. 2009


Στα ηχεία μας το έργο "Lascia ch'io pianga" του G. F. Händel
(από το soundtrack της ταινίας)

Lars Von Trier: Director’s Confession


Two years ago, I suffered from depression. It was a new experience for me. Everything, no matter what, seemed unimportant, trivial. I couldn’t work.


Six months later, just as an exercise, I wrote a script. It was a kind of therapy, but also a search, a test to see if I would ever make another film.


The script was finished and filmed without much enthusiasm, made as it was using about half of my physical and intellectual capacity.


The work on the script did not follow my usual modus operandi. Scenes were added for no reason. Images were composed free of logic or dramatic thinking. They often came from dreams I was having at the time, or dreams I’d had earlier in my life.


Once again, the subject was “Nature,” but in a different and more direct way than before. In a more personal way.


The film does not contain any specific moral code and only has what some might call ‘the bare necessities’ in the way of a plot.


I read Strindberg when I was young. I read with enthusiasm the things he wrote before he went to Paris to become an alchemist and during his stay there ... the period later called his “inferno crisis” - was “Antichrist” my Inferno Crisis? My affinity with Strindberg?


In any case, I can offer no excuse for “Antichrist”. Other than my absolute belief in the film - the most important film of my entire career!


Lars von Trier, Copenhagen, 25/03/09.






9 comments:

kioy said...

Καλησπέρα Lucy!

Ωραίο κείμενο! Πάντως, προσωπικά δε διέκρινα εμμονή με το γυναικείο φύλλο. Η ιστορία νομίζω πως ζει μέσα απ' τον δυισμό των φύλων και καθώς από την ένωση τους. Ως μια ιστορία επαλ΄΄ηθευσης της ανθρώπινης "Φύσης". Η Εδέμ είναι το σημείο επιστροφής. Όχι στο χώρο. Κυρίως στο χρόνο. Και η απόσταση του Δυτικού, δικού μας σήμερα, απ'΄τον συγκεκριμένο χωροχρόνο η υποκρισία-υπεκφυγή-αλλοίωση της "αλήθειας" μας υπό την πιεστική επίδραση της πεπερασμένης και περιοριστικής λογικής!

Καληνύχτα!

Lorelei Am Rhein said...

Καλησπέρα, kioy.
Δεν μίλησα για εμμονή, αλλά για αρχέτυπα...
Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα, όπως η
"αλήθεια μας".
Υπάρχουν τόσες αλήθειες, όσοι και οι άνθρωποι..
Η Φύση, όμως είναι μια μεγάλη μήτρα, όπως και η γυναίκα...
Αρχετυπικά σύμβολα, που νομίζω, αν τα εξαϋλώσουμε σε αφηρημένες έννοιες "χωροχρόνου", χάνουν τη βαρύτητά τους και γίνονται ένα φιλοσοφικό δοκίμιο, (περί δυτικού πολιτισμού?), όπως γράφεις...
Νομίζω ότι η ταινία είναι πολύ πιο πολλά από μια τέτοια πρόθεση και απόπειρα...
Παρ' όλα αυτά, οι πολλαπλές αναγνώσεις πάντα ωφελούν...

SUN W KNIGHT said...

Lorelei, η ανάγνωσή σου είναι αληθινή.

Συμπληρώνω όμως πως στο τέλος, ο έλλογος άνθρωπος - ο νηφάλιος άντρας - τιμωρεί τη χαοτική φύση - τη δαιμονική γυναίκα - επαναφέροντας με την χρήση της βίας, την τάξη στον Κόσμο.

Η φωτιά είναι καθαρτήρια, τα σύμβολα και τα μηνύματα πολλά και η ταινία άξια προσοχής...

Lorelei Am Rhein said...

SUN W KNIGHT,
καλημέρα.

Θα συμφωνήσω, πολλοί οι συμβολισμοί της ταινίας,
Όντως ο Τρίερ επιλέγει να χρήσει σαν έλλογο ον τον άνδρα...
Κι επειδή οι μεγάλες ταινίες είναι συνήθως αυτές, που είναι απόλυτα προσωπικές, θα έλεγα ότι ο σκηνοθέτης βγαίνοντας από την κατάθλιψη, αποτινάσσει από πάνω του κάτι που τον βασάνιζε και ίσως τον κρατούσε καθηλωμένο...
Οι νέοι, φρέσκοι άνθρωποι, που ξεπηδούν στο τέλος από κάθε γωνιά του εφιαλτικού του δάσους-κόσμου, θεωρώ, ότι είναι η λαχτάρα του (και η λαχτάρα όλων μας) για το φρέσκο και αθώο, που ίσως κάποιοι από εμάς έχουμε οριστικά απωλέσει...

Η φωτιά είναι κάθαρση, ναι, όπως και το νερό.

Pegasus said...

Καλά... Στο τέλος δεν ξεπηδούν νέοι φρέσκοι άνθρωποι... αλλά νέες φρέσκες γυναίκες... :)
Το "κακό" είναι ανίκητο!

Lorelei Am Rhein said...

"Νέες φρέσκες γυναίκες" = το απόλυτο κακό!?
:)
Ok! Περιμένω, λοιπόν, μια ανάρτησή σου με ανάλυση επί του ζητουμένου...
Όχι, δεν είναι homework, απλά, θέλω να "πεισθώ"! LOL

Pegasus said...

Νέες φρέσκες γυναίκες = το ελιξήριο της ζωής!
(Δες πχ εδώ: http://pegasus-inn.blogspot.com/2011/07/bram-stokers-dracula.html
εδώ: http://pegasus-inn.blogspot.com/2011/08/you-are-my-love.html
κι εδώ: http://pegasus-inn.blogspot.com/2011/06/dorian-gray-vanitas.html )

Αλλά θα χρησιμοποιήσω το "κλισέ" και θα πω ότι έκανες ένα "λογικό άλμα" στο σχόλιό μου για να το φέρεις στα μέτρα σου... :)

Η άποψή μου για το θέμα όπως λέω και σε ένα σχόλιο του "If I close my eyes forever":
"Εύα, Lilith, Σειρήνα, Lamia, Belle Damme, Viviane, γυναίκα, όποιο και να είναι το όνομά της, η αγγελική μορφή του ποιήματος αντιπροσωπεύει το αρχετυπικό θηλυκό (-θύτη) και ο ιππότης το αρχετυπικό αρσενικό (-θύμα) που σε ότι αφορά το ερωτικό "παιχνίδι" είναι χαμένο από χέρι."

Ήταν τόσο καλή η ανάλυσή σου στο τι ήθελε να περάσει o Trier που προς στιγμή θεώρησα ότι συμφωνείς μαζί του... ή μάλλον... μαζί μας... ;-)

Lorelei Am Rhein said...

Μα, και βέβαια συμφωνώ με τον Trier! Φαίνεται αυτό. άλλωστε...Όμως, πάντα, υπάρχει και η αντίθετη άποψη.

Pegasus said...

Χαχα... Ε, όχι και φαίνεται.. Σε μια προσεκτική ανάγνωση, όλο "κατά τον Trier" και "κατά τον Trier" το πας, και αποφεύγεις να πάρεις θέση (ακόμα και στα σχόλια). Ως τώρα δηλαδή, 2 χρόνια μετά... ;)
(Πάντως... ευστοχότατη η ανάλυση!)